Adrenal (Böbrek Üstü Bezleri)
Adrenal bezler , sürrenal ya da böbrek üstü bezleri olarak da adlandırılan , vücutta her iki böbreğin üzerinde yerleşmiş hayati fonksiyona sahip bezlerdir. Böbrekler ile fonksiyonel olarak ilgisi olmayan , anatomik yerleşimlerinden dolayı bu ismi almış organlardır.
Adrenal bezler farklı hücre yapıları ile farklı hormonlar üreten, adeta farklı organlar olarak çalışan , korteks ve medulla adı verilen iki ayrı bölümden oluşur.
Adrenal bezlerin korteks olarak adlandırılan dış tabakası da kendi içinde dıştan içe doğru sıralanmış üç tabakadan oluşur ve dıştan içe doğru sıralayacak olursak, en dıştaki glomerulosa tabakasında aldosteron, ortadaki fasikulata tabakasından kortizol en içteki retikülaris tabakasında ise androjen hormonlar yani seks steroidleri üretilir.
Medulla tabakası bezin % 10-20’sini oluşturur. Bu tabakanın hücreleri krom tuzları ile boyandığı için kromofin hücreler olarak adlandırılır. Bu tabakada adrenalin ve noradrenalin üretilir.
Adrenal bezlerde görülen tümörler genellikle iyi huyludur. Ancak hormon salgılayarak çeşitli hastalıklara neden olabilirler. Cushing sendromu aşırı kortizol salgılanmasından, Conn sendromu (primer hiperaldosteronizm ) , aşırı aldosteron salgılanmasından, Feokromasitoma hastalığı ise aşırı adrenalin ve noradrenalin sentezlenmesi ve salgılanmasından kaynaklanır.
Tesadüfen saptanan adrenal kitlelere adrenal insidentalomalar denir. Boyut ve radyolojik özelliklerine göre cerrahi ya da takip kararı verilir. 6 cm üzerindeki adrenal insidentalomalar artmış kanser riski nedeniyle başka özelliklerine bakılmaksızın ameliyat edilmelidir.
Adrenal bez cerrahisinde laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) önerilmektedir.